อาหารแบคทีเรียต่ำ สำหรับผู้ป่วยมะเร็ง

ผู้ป่วยที่เป็นโรคมะเร็งอาจมีภาวะภูมิคุ้มกันต่ำ ซึ่งมักเกิดขึ้นหลังจากได้ยาเคมีบำบัดประมาณ 7-14 วัน ทำให้มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย ดังนั้นในช่วงที่มีเม็ดเลือดขาวต่ำนี้​ (เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลลดลงเหลือน้อยกว่า 500 เซลล์/ต่อไมโครลิตร) จึงแนะนำให้รับประทานอาหารแบคทีเรียต่ำ เพื่อลดโอกาสการติดเชื้อที่อาจจะเจือปนมากับอาหาร

อาหารแบคทีเรียต่ำ (neutropenic diet) คือ อาหารสุกสะอาด โดยมีหลักการว่าอาหารทุกอย่างจะต้องผ่านกระบวนการปรุงสุกด้วยความร้อน หลีกเลี่ยงผักผลไม้สดที่ไม่สามารถล้างให้สะอาดหรือปอกเปลือกได้ อาหารหมักดอง และอาหารที่เสี่ยงต่อการเจือปนของเชื้อแบคทีเรียอื่นๆ

อาหารที่รับประทานได้และควรหลีกเลี่ยง มีดังนี้

เนื้อสัตว์และไข่

รับประทานได้	ควรหลีกเลี่ยง
เนื้อสัตว์/ไข่และผลิตภัณฑ์จากไข่ ที่ผ่านกระบวนการปรุงสุกอย่างทั่วถึง อาหารกระป๋อง, ปลากระป๋อง อาหารสำเร็จรูปพาสเจอร์ไรซ์	เนื้อสัตว์ดิบ/กึ่งสุกกี่งดิบ, ซูชิ, ซาชิมิ, หอย เช่น หอยกาบ, หอยแมลงภู่, หอยนางรม เป็นต้น อาหารทะเลรมควันที่ไม่ผ่านความร้อน ไข่ดิบ, ไข่ลวก, ไข่ยางมะตูม โฮมเมดมายองเนส

นมและผลิตภัณฑ์จากนม

รับประทานได้	ควรหลีกเลี่ยง
นมและผลิตภัณฑ์จากนมที่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์ วิปปิ้งครีม	นมและผลิตภัณฑ์จากนมที่ไม่ผ่านการพาสเจอร์ไรส์ โยเกิร์ต

ผักผลไม้

รับประทานได้	ควรหลีกเลี่ยง
ผักสุก, ผลไม้ที่ปอกเปลือกได้และผ่านการล้างให้สะอาด ผลไม้แห้งและผลไม้กระป๋องที่บรรจุในภาชนะปิดจากโรงงานที่ได้คุณภาพ	ผักสด, ผลไม้ที่กินทั้งเปลือก หรือผลไม้ที่ไม่สามารถผ่านกระบวนการล้างให้สะอาดได้ ผักและผลไม้แช่แข็งที่ไม่ผ่านความร้อน

ข้าว แป้ง และธัญพืช

รับประทานได้	ควรหลีกเลี่ยง
ขนมปัง/เบเกอรี่ ที่ผ่านการอบด้วยความร้อน ข้าว/ผลิตภัณฑ์จากข้าวและธัญพืช ที่ผ่านกระบวนการปรุงสุกด้วยความร้อน	ขนมปังที่มีส่วนผสมของคัสตาร์ด หรือมายองเนสสด ข้าวหมาก, ข้าวหลาม

ของหวาน

รับประทานได้	ควรหลีกเลี่ยง
เค้ก, พุดดิ้ง, ไอศกรีม, ขนม, ลูกอม และหมากฝรั่ง ที่อยู่ในบรรจุภัณฑ์ปิดสนิท	ไอศกรีมตัก, ซอฟต์ครีม หรือไอศกรีมที่กดจากตู้ปั่นไอศกรีม ขนม หรือของหวานที่ไม่ผ่านกระบวนการปรุงสุกด้วยความร้อน

เครื่องดื่ม

รับประทานได้	ควรหลีกเลี่ยง
น้ำที่ผ่านการต้ม หรือกรองด้วยระบบรีเวอร์สออสโมซิส เครื่องดื่มที่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์	น้ำแข็งที่ซื้อมาจากร้านค้า

เครื่องปรุง

รับประทานได้	ควรหลีกเลี่ยง
วัตถุปรุงแต่งอาหาร เช่น ซอส, ซอสปรุงรส, แยม, เนยถั่ว, น้ำผึ้ง ฯลฯ ที่อยู่ในซอง/บรรจุภัณฑ์ปิดสนิท ใช้ครั้งเดียวทิ้ง	พริกไทย/กระเทียม โรยหน้า ในภาชนะใช้ร่วมกันโดยไม่ผ่านความร้อน น้ำผึ้งที่ไม่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์และรังผึ้ง

ถึงแม้ในปัจจุบันจะยังไม่มีงานวิจัยที่สามารถพิสูจน์ได้ว่าอาหารแบคทีเรียต่ำ สามารถลดอัตราการติดเชื้อในผู้ป่วยได้ เมื่อเทียบกับอาหารที่ปรุงสะอาดตามหลักสุขอนามัยทั่วไป แต่ผู้เชี่ยวชาญหลายท่านก็ยังแนะนำอาหารในกลุ่มนี้ เนื่องจากน่าจะได้ประโยชน์มากกว่าโทษ

โดยผู้ป่วยสามารถนำคำแนะนำไปปรับใช้ตามความเหมาะสมและไม่ทำให้ลำบากในการเลือกอาหารมากเกินไปค่ะ